W tym skorowidzu opisujemy filozofię Ruchu Wolnego Oprogramowania, idee motywujące nas do pracy nad rozwojem wolnego systemu operacyjnego GNU.
Wolne oprogramowanie to kwestia wolności: ludzie powinni mieć swobodę dysponowania oprogramowaniem na wszystkie sposoby, które są społecznie użyteczne. Oprogramowanie różni się od przedmiotów materialnych, takich jak krzesła, kanapki czy benzyna tym, że można je kopiować i znacznie łatwiej modyfikować. Te cechy sprawiają, że oprogramowanie jest tak użyteczne; uważamy, że użytkownicy oprogramowania powinni móc z nich czynić użytek.
Poniższe artykuły popierające wolne oprogramowania lub związane z nim idee pokazują poglądy innych osób. Nie są to poglądy wyrażane w imieniu projektu GNU, ale w mniejszym czy większym stopniu zgadzamy się z nimi.
- Jimmy Wales wyjaśnia, dlaczego Wolna wiedza wymaga wolnego oprogramowania i wolnych formatów plików. Ukazuje też, dlaczego Wikipedia powinna być wolnym oprogramowaniem.
- Software patents under the magnifying glass (Patenty na oprogramowanie pod lupą). W artykule autor używa rachunku lambda do pokazania, dlaczego oprogramowanie nie powinno być patentowane.
- W opublikowanym przez Lakhaniego i Wolfa dokumencie roboczym na temat motywacji osób rozwijających wolne oprogramowanie stwierdzono, że dla znaczącej części z nich motywację stanowi pogląd, iż oprogramowanie powinno być wolne. Wynik otrzymano mimo tego, że badano programistów korzystających z SourceForge, ośrodka, który nie popiera opinii, że jest to zagadnienie etyczne.
- Groklaw wystosowało list „Dear Darl”; grupa osób ze społeczności wolnego oprogramowania i open source ułożyła odpowiedź na „List otwarty do Społeczności Open Source” prezesa SCO, Darla McBride'a.
- Brazylijski Rząd Federalny zasponsorował krajowy Ruch na rzecz Wolnego Oprogramowania w Brazylii. Artykuł w brazylijskiej odmianie portugalskiego.
- Wyniki działania witryny „Petycja »SCO Pozwij Mnie«” zalały inicjatora i serwer nie przyjmuje już głosów. Autor petycji, John Everitt, spodziewał się tylko kilku odpowiedzi, ale zebrał podpisy od tysięcy osób. W ostatniej dostępnej publicznej wiadomości na temat petycji zapelował do ludzi żeby, tak jak mogą, pomagali FSF.
- Odpowiedź senatora Alberto Conde na list CESSI dotyczący Ustawy E-135/02-03, proponującej stosowanie Wolnego Oprogramowania w sektorze publicznym prowincji Buenos Aires. Ustawę przedłożył sam senator Alberto Conde.
- Niektórzy ekonomiści utrzymują, że prawo autorskie i patenty nie promują postępu, choć do tego podobno je powołano.
Artykuł przedstawia zawężony, ekonomiczny punkt widzenia tej sprawy, oceniając alternatywy społeczne tylko według tego, jakie towary są dostępne po jakiej cenie, zakładając, że wy, obywatele, jesteście zaledwie konsumentami i wasza wolność nie ma sama w sobie żadnej wartości. Ponadto posługuje się wprowadzającym w błąd terminem „własność intelektualna”, mylącym o tyle, że jednakowo traktuje prawa autorskie i patenty. W tym artykule również wrzucono je do jednego worka, co uszło tylko dlatego, że zignorowano odmienne problemy społeczne, jakie rodzą się z prawa autorskiego i z patentów.
Pomimo tych wad, tekst jest znaczący. Jeśli ktoś ocenia, że prawo autorskie jest szkodliwe nawet w wąskich kategoriach ekonomicznych i nie zważa w analizie na to, że powstrzymywanie ludzi od dzielenia się jest złe, to gdy uwzględnimy etykę, prawo autorskie może być tylko jeszcze bardziej szkodliwe.
- Sincere Choice (Uczciwy wybór) pokazuje nieuczciwość Microsoftowego programu „Software Choice”.
Nie w pełni podzielamy poglądy Sincere Choice, ponieważ twierdzi się tam, że oprogramowanie prawnie zastrzeżone jest tak samo słuszne jak wolne oprogramowanie. Zdecydowanie się z tym nie zgadzamy – oprogramowanie powinno być wolne. Jeśli jednak znacie kogoś, kto dał się nabrać na „Software Choice”, prosimy, skierujcie go do tej witryny.
- W dwu artykułach Duncan Campbell opisuje, w jaki sposób w programach prawnie zastrzeżonych ukryto tylne wejścia dla NSA: „Tylko NSA może słuchać, więc wszystko jest OK” oraz „Jak w Windows wbudowano dostęp dla NSA”. Oba przykłady jasno pokazują, że użytkownicy programów prawnie zastrzeżonych często mogą nie zdawać sobie sprawy z tego, co naprawdę uruchamiają.
- „Copyright C.P.U.” Harry'ego Hillmana Chartranda jest dobrym streszczeniem historii praw autorskich.
- W artykule „Co Kongres ma promować?” Malla Pollack wykazuje, że ostatnie dążenia rządu Stanów Zjednoczonych do zapewnienia maksymalnej kontroli posiadaczom praw autorskich jawnie sprzeciwiają się konstytucyjnemu uzasadnieniu ustanowienia systemu praw autorskich.
- W artykule „Gorzki smak prawa o rękojmi na oprogramowanie” Mikael Pawlo wyjaśnia, w jaki sposób „lemon law”, prawo stanowe odpowiadające mniej więcej polskim przepisom o rękojmi i gwarancji, nałożone na programy może zagrozić rozwojowi wolnego oprogramowania. [W tytule gra słów: „cytrynowe prawo” bądź „prawo o wadliwych towarach”].
- Peruwiański parlamentarzysta dr. Edgar David Villanueva Nuñez napisał list do jednego z członków kierownictwa Microsoftu, po tym jak ten, w imieniu firmy, wyraził zaniepokojenie przedłożoną ustawą o Wolnym Oprogramowaniu w Administracji Publicznej. Ten list znakomicie rozwiewa obawy dotyczące wolnego oprogramowania, często wyrażane przez Microsoft i innych. Dostępne są tłumaczenia, m.in. na angielski.
- Brytyjski historyk Thomas Macaulay w 1841 roku głosił na temat systemu praw autorskich poglądy, które pozostają aktualne do dziś.
- openrevolt.org jest witryną poświęconą informacjom o European Copyright Directive (EUCD, dyrektywie europejskiej dotyczącej prawa autorskiego) i podobnych rozwiązaniach prawnych. Koncentruje się na dwu podstawowych problemach EUCD: ułatwieniu posiadaczom praw autorskich cenzurowania zawartości stron WWW przechowywanych przez usługodawców internetowych i nadaniu ochrony prawnej zabezpieczeniom przed kopiowaniem.
- Na serwerze Efekty ochłodzenia zbierane są wezwania prawne o wstrzymanie i zaprzestanie działań, związane z działalnością w sieci – zachęcamy odwiedzających do wpisywania wezwań, jakie otrzymali lub wysłali. Witryna kolekcjonuje je w bazie danych z wyszukiwarką i umieszcza w nich hiperodnośniki do wyjaśnień kwestii prawnych.
- Kodowanie to przestępstwo, autorstwa Shannon Cochran, jest komentarzem na temat oskarżenia Jona Johansena za przestępstwo pomocy w napisaniu DeCSS.
- Drugie ogradzanie a konstrukcja domeny publicznej, autorstwa Jamesa Boyle'a, pozycja dostępna także tutaj.
- Własność intelektualna. Atak na przestrzeń publiczną w cyberprzestrzeni, autorstwa Howarda Bessera, opisuje, jak różne gałęzie przemysłu za pomocą praw autorskich coraz bardziej ograniczają liczbę publicznych miejsc w Internecie.
- Wipout prowadzi konkurs prac przeciwstawiający się konkursowi dla studentów zorganizowanemu przez World Intellectual Property Organization (WIPO). Jego celem jest uświadamianie, w jaki sposób ochrona własności intelektualnej może negatywnie wpływać na nasze codzienne życie. [„wipout” oznacza w jęz.angielskim „wymazać”, „zniszczyć”, „zmieść z powierzchni ziemi”; równocześnie „WIPO out” to „precz z WIPO!”].
- Technika a rozkład prawa autorskiego, autorstwa Joshui S. Bauchnera
- „Poszukiwanie systemu praw autorskich w kłębku Pierwszej Poprawki”, autorstwa Neila W. Netanela, dowodzi, że sądownictwo Stanów Zjednoczonych myliło się przyjmując przestarzałe założenie, że dozwolony użytek eliminuje konflikt pomiędzy systemem praw autorskich a pierwszą poprawką do konstytucji USA.
- Richard Stallman był jednym z sygnatariuszy wspólnego świadczenia w odpowiedzi na komentarze Craiga Mundiego z Microsoftu.
- W Reforma patentowa – dziś!, Don Marti wzywa zwolenników wolnego oprogramowania do poparcia nominacji Richarda M. Stallmana na członka Publicznego Komitetu Doradczego przy amerykańskim Urzędzie Patentów i Znaków Towarowych.
- Licencjonowanie ognia
- Czytaj i płacz, autorstwa Simsona Garfinkela, mówi o oczekujących na uchwalenie ustawach, które dałyby właścicielom informacji rozległą nową władzę, a ograniczyłyby działania użytkowników.
- Stosowanie copyleft do informacji innych niż oprogramowanie, autorstwa Michaela Stutza.
- Tylko Wolny Świat może stawić czoła Microsoftowi, autorstwa Toma Hulla.
- Filozofia Wolnej Muzyki, autorstwa Rama Samudrali.
- Firmy fonograficzne domagają się wzmocnienia praw autorskich, twierdząc, że wspierają muzyków. Ten artykuł pokazuje jak naprawdę ich traktują.
- Manifest: Piractwo jest Twoim przyjacielem, autorstwa Jarona Laniera.
Uwaga: Projekt GNU zaleca unikanie określenia piractwo, ponieważ sugeruje ono, że dzielenie się kopiami jest w jakiś sposób niesłuszne.
- Podstawy etyki „własności intelektualnej”, autorstwa Rama Samudrali.
- Czy interesowność wystarcza do zorganizowania wolnej gospodarki?, autorstwa Loyda Fuestona.
- Kampania o wolną naukę jest kampanią o swobodę rozpowszechniania prac naukowych.
- Ludzie, miejsca, rzeczy i idee, autorstwa Kragena Sitakera
- The Libertarian Case Against Intellectual Property Rights autorstwa Rodericka T. Longa
Ruch Wolnego Oprogramowania nie zawiera w sobie libertarianizmu i nie w pełni zgadzamy się z artykułem. Mimo to jest użyteczny, ponieważ obala jeden szczególny argument, który przedstawia się za używaniem zamkniętego oprogramowania.
- Artykuły o wolnym oprogramowaniu w języku hiszpańskim
- Tryumfujący anarchizm – wolne oprogramowanie i śmierć praw autorskich
- Śmierć i odrodzenie plagiatu, Rodney'a Riegle'a.
(Nie w pełni zgadzamy się z tym artykułem – uważamy, że wymóg dodatkowego wysiłku poświęconego na przygotowanie przypisów z zaznaczeniem źródeł nie przynosi szkody).
- Ochronić Sieć jest witryną poświęconą ochronie praw użytkowników Internetu w Europie.
- Czy studiowanie ekonomii negatywnie wpływa na współpracę? autorstwa Franka, Gilovicha i Regana.
- Rozwój, etyczny handel i wolne oprogramowanie Danny'ego Yee.
- Ballada o Dennisie Kardżali. Komentarz polityczny w formie tradycyjnej ballady autorstwa Timothy'ego R. Phillipsa.
- Kształtowanie opartego na współpracy rozwoju ICT oraz inicjatyw dla powszechnego dobrobytu, Roberta J. Chassella.
- Zalety wolnego oprogramowania Alexandre'a Olivy.
- Udzielenie patentu na warunkach GPL.
- Koncepcja walki z prawami autorskimi w celu zachowania Internetu Johna Markoffa.
- Prawdziwy powód istnienia praw autorskich Johna N. Berry'ego III.
- Objęcie ognia prawami autorskimi (Humor) Iana Clarke.
- Przyszłość niesie ze sobą „technologię infirmacyjną” Andy'ego Orama.
- The Free Protocols Foundation jest niezależnym forum publicznym, wspierającym protokoły nie obciążone patentami.
- Software Libre a wiarygodność biznesowa Alessandra Rubiniego.
- Informacyjne wyzwolenie Briana Martina. Namawiamy, by nie stosować terminu intelektualna własność, a zamiast tego mówić o prawach autorskich, patentach czy znakach handlowych.
- Sprzedaż miejsc siedzących, satyra na copyright.
- Galeria przykładów demonstrujących, jak skandaliczny i absurdalny jest Digital Millenium Copyright Act.
- Frankentoons, Joela Kahna.
- Omówienie książki Digital Copyright.
- Żyj i pozwól licencjonować, autorstwa Joe'go Barra.
- Piecepack jest zestawem elementów gier planszowych, z których każdy może swobodnie korzystać przy konstruowaniu lub rozgrywaniu różnego rodzaju gier.
- Eastern Gianozia zebrała materiały i i przedstawiła ironiczne spojrzenie na patenty na oprogramowanie oraz DRM.
- Interesująca alegoria (po hiszpańsku) porównująca wolne oprogramowania z obiadem.
- Wolne Oprogramowanie a skauting
- Patenty to absurd ekonomicznyy. Ten artykuł przyjmuje jako przesłankę rozpowszechniony pogląd, według którego wolny handel jest czymś pożądanym. Nie zawsze się z tym zgadzamy – od pewnego punktu wolny handel daje biznesowi zbyt wiele władzy, pozwalając mu na zastraszanie demokracji. Ale to osobna kwestia.
Powrót do strony głównej Projektu GNU.
Pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres
gnu@gnu.org.
Istnieją także
inne sposoby skontaktowania się
z FSF.
Informacje o niedziałających odnośnikach oraz inne poprawki
(lub propozycje) prosimy wysyłać na adres
webmasters@gnu.org.
Copyright (C) 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, Free Software Foundation, Inc.,
59 Temple Place - Suite 330, Boston, MA 02111, USA
Verbatim copying and distribution of this entire article is
permitted in any medium, provided this notice is preserved.
Zezwala się na wykonywanie i dystrybucję wiernych kopii tego tekstu,
niezależnie od nośnika, pod warunkiem zachowania niniejszego zezwolenia.
Tłumaczenie:
Grupa tłumaczy witryny Projektu GNU
(web-translators-pl@gnu.org).
Aktualizowane:
$Date: 2004/10/25 08:34:50 $ $Author: wkotwica $
![[rysunek: filozofująca GNU]](/graphics/philosophical-gnu-sm.jpg)